؟
سلامتیسم ۲۳ تا ۳۰ آبان ماه، هفته حمایت از بیماران کلیوی نامگذاری شده است. تغییر سبک زندگی، زندگی ماشینی، کاهش فعالیت‌های فیزیکی روزانه و رو آوردن به مصرف انواع غذاهای آماده، همه و همه ما را به سمت دور شدن از سلامت سوق داده‌اند. در این میان، برخی از ارگان‌های بدن مانند کلیه‌ها، حساس‌تر از ارگان‌های دیگر هستند و تغییرات سبک زندگی می‌توانند آنها را بیشتر در معرض آسیب قرار دهند. هرچند که رعایت اصول تغذیه‌ای برای بیماری‌های مختلف کلیه، به صورت مورد به مورد فرق می‌کند و ما نمی‌توانیم دستوری کلی برای مبتلایان به تمام بیماری‌های کلیوی صادر کنیم، اما می‌توانیم اصول و قواعدی کلی برای داشتن کلیه‌هایی سلامت در طول زندگی ارائه دهیم تا بتوان با تکیه بر آنها، تاحد قابل قبولی از ابتلا به انواع ناراحتی‌های کلیوی در امان ماند. در ادامه این مطلب، با این اصول و قواعد بیشتر آشنا می‌شویم. برای جلوگیری از شکل‌گیری هر گونه آسیب جبران‌ناپذیر در وضعیت کلیه‌ها، باید توصیه‌های زیر را در طول زندگی جدی بگیرید: ۱. به اندازه کافی آب بنوشید. جدی گرفتن این موضوع، مهم‌ترین اقدام در راستای حفظ کیفیت سلامت کلیه‌ها در طول دوره‌های مختلف زندگی است. توصیه ما این است که به‌ازای هر ۴۵۰ گرم از وزن‌تان، ۱۵ میلی‌لیتر آب بنوشید. بنابراین، مردی که ۹۰۰ کیلوگرم وزن دارد، باید روزانه حدود ۳ لیتر آب بنوشد. در صورت پرداختن به فعالیت‌های جسمانی سنگین یا زندگی در شرایط آب‌وهوایی خشک، میزان آب مصرفی روزانه باید بیشتر شود. ۲. هر روز از محصولات پروبیوتیک استفاده کنید. پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های خوب) به کلیه‌ها در پردازش مواد زائد یاری می‌رسانند و در سلامت عمومی دستگاه گوارش نقش کمکی ایفا می‌کنند. یکی از آزمایش‌های بالینی اخیر که روی افراد مبتلا به بیماری کلیوی مزمن انجام شده است، نتایج جالبی را در این زمینه نشان می‌دهد. براساس این آزمایش، بیمارانی که پروبیوتیک مصرف می‌کنند، نمرات بهتری در آزمون‌های عملکرد کلیه به دست می‌آورند و کیفیت زندگی آنها بر اثر مصرف این محصولات بهبود می‌یابد. ۳. میزان دریافت فسفر را کاهش دهید. وقتی که کلیه‌ها به‌خوبی فعالیت نکنند، فسفر در بدن جمع می‌شود. متاسفانه، تجمع این ماده باعث شکل‌گیری مشکلاتی می‌شود که برای سلامتی خطرناک هستند. ابتلا به انواع اختلال‌های قلبی و استخوانی، و کلسیفیکاسیون بافت‌های نرم، از مهم‌ترین این مشکلات به شمار می‌روند. فسفر در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد، اما میزان فسفر در این موارد بیشتر است: نوشابه‌های گازدار و مواد غذایی فرآوری‌شده. نیاز روزانه بدن انسان به فسفر، بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم است. فسفر اضافی توسط کلیه‌های سالم از بدن دفع می‌شود. ۴. آب سبزی‌ها را بنوشید. استفاده از گیاهان سبز، واقعا به سم‌زدایی بدن کمک می‌کند. گشنیز، یکی از بهترین سبزی‌ها برای محافظت از کلیه‌ها است. می‌توانید آب گشنیز را همراه با آب، آب لیموی تازه و عسل ترکیب کنید و بنوشید. اگر به هر دلیلی نمی‌توانید آب سبزی‌ها را بنوشید، از مکمل سبزی‌ها استفاده کنید. ۵. مواد غذایی مفید برای کلیه را بخورید. علاوه بر سبزی‌های مهمی گشنیز و جعفری، باید این لیست از مواد غذایی را به رژیم غذایی خودتان اضافه کنید: هندوانه، کرن‌بری، بلوبری، توت‌فرنگی، سیب، کلم، گل کلم، فلفل، سیر، پیاز و روغن زیتون. ۶. وزن‌تان را کاهش دهید. یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید بدانید، این است که چاقی با افزایش احتمال ابتلا به سرطان کلیه مرتبط است. بنابراین، افراد دارای اضافه‌وزن یا مبتلا به چاقی، باید کاهش وزن را جدی بگیرند. اهمیت این کار در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی خیلی بیشتر است. ۷. از داروهای مسکّن و ضددرد دوری کنید. بسیاری از ما بلافاصله از احساس دردهای مختلف (خصوصا سردرد) سریعا از داروهای مسکّن استفاده می‌کنیم، بدون این‌که از پیامدهای ناگوار این کار برای سلامتی خودمان اطلاعی داشته باشیم. بنابراین، اگر به سلامت کلیه‌های خودتان علاقه دارید، از مصرف خودسرانه داروهای مسکّن، خصوصا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل آسپیرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن خودداری کنید. این محصولات دارویی واقعا به کلیه‌ها فشار می‌آورند. حتی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف این داروها، خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهد. اگر از داروهای مسکّن برای تسکین درد مزمن یا درد ناشی از آرتریت استفاده می‌کنید، حتما از پزشک بخواهید که عملکرد کلیه‌های شما را مورد بررسی قرار دهد و راه‌های جایگزینی برای کنترل درد به شما پیشنهاد کند. ۸. با استفاده از نمک اپسوم حمام کنید. حمام کردن با نمک اسپوم، یکی از بهترین اقدامات برای سم‌زدایی از بدن است. این کار، مواد زائد و سموم مختلف را از بدن دفع می‌کند و درحالی که عملکرد کلیه‌ها را تقویت می‌کند، سلامت عمومی شما را هم بهبود می‌بخشد. ۹. سلامت خون‌تان را کنترل کنید. بیماری دیابت و فشار خون بالا، دو تهدید جدی برای عملکرد کلیه‌ها هستند. بنابراین، اگر می‌خواهید عملکرد کلیه‌ها را در وضعیت طبیعی حفظ کنید، حتما اقدامات لازم را برای بررسی و کنترل سطح قند خون و شرایط فشار خون خودتان انجام بدهید. ۱۰. استفاده از سیگار یا انواع دخانیات را کنار بگذارید. سموم موجود در انواع دخانیات قطعا به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند. علاوه بر این، سیگار کشیدن می‌تواند به رگ‌های خونی صدمه بزند و جریان خون در کلیه‌ها را ضعیف کند. اگر خون کافی در کلیه‌ها جریان نداشته باشد، کلیه‌ها نمی‌توانند عملکردی در سطح مطلوب داشته باشند. متاسفانه سیگار کشیدن، خطر ابتلا به بیماری فشار خون بالا و خطر ابتلا به سرطان کلیه را هم افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از این آسیب‌های خطرناک، هیچ راهی جز ترک سیگار پیش روی شما قرار ندارد. شما پیش از هر چیزی باید بپذیرید که مراقبت از کلیه‌ها واقعا هدف ارزشمندی است. در غیر این صورت، نمی‌توانید تغییرات لازم برای محافظت از این اندام‌های حیاتی بدن را پیگیری کنید. ۶ نکته تکمیلی در مصرف آب زیاده‌روی نکنید تامین آب بدن در حفظ سلامت کلیه‌ها لازم است، اما متخصصان معتقدند که نباید در این کار زیاده‌روی کرد. دکتر جیمز سیمون، فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری، می‌گوید: «برخلاف باور رایج، در هیچ کدام از تحقیقات اثبات نشده است که مصرف بیش از حد آب در تقویت عملکرد کلیه‌ها تاثیر مثبت دارد». اصول تغذیه‌ای را رعایت کنید کلیه‌ها می‌توانند طیف وسیعی از انواع مواد غذایی و عادت‌هایی غذایی را تحمل کنند، اما بیشتر مشکلات کلیوی از بیماری‌هایی مثل دیابت و فشار خون بالا نشات می‌گیرند که هر دو تحت تاثیر رژیم غذایی قرار دارند. با توجه به همین نکته مهم، باید اصول تغذیه‌ای استاندارد را رعایت کنید تا بتوانید جلوی افزایش وزن و بالا رفتن فشار خون را بگیرید. فعالیت ورزشی منظم داشته باشید فعالیت‌های ورزشی منظم و مستمر مانند عادت‌های غذایی سالم می‌توانند شما را از ابتلا به اضافه‌وزن و فشار خون بالا دور نگه دارند. با این‌حال، همیشه مراقب نوع فعالیت ورزشی و شدت آن باشید. اهمیت این کار برای افرادی که در سلامت کامل به سر نمی‌برند، خیلی بیشتر است. فعالیت‌های ورزشی سنگین در این افراد می‌تواند با فشار بیش از حد بر کلیه‌ها همراه شود و حتی به بافت‌های عضلانی آنان آسیب برساند. حواس‌تان به مکمل‌های غذایی باشد استفاده از مکمل‌های استاندارد و داروهای گیاهی برای سلامتی کلیه‌ها مفید هستند، اما باید با احتیاط مصرف شوند. زیاده‌روی در مصرف ویتامین‌های مکمل و بعضی از عصاره‌های گیاهی می‌تواند برای کلیه‌ها مضر باشد. بنابراین، درباره مصرف هر نوع مکمل یا داروی گیاهی حتما با پزشک مشورت کنید. ۳ اصل تندرستی را نادیده نگیرید برای داشتن کلیه‌های سالم، باید سه اصل مهم را رعایت کنید: تغذیه سالم، ورزش منظم و کنترل وزن. این سه اصل کلیدی اصلا چیزهای تازه‌ای نیستند و فقط هم به سلامت کلیه‌ها اختصاص ندارند. درواقع، قرار گرفتن این سه اصل کلیدی در کنار هم، پیام مهمی را به ما می‌دهند: داشتن کلیه‌های سالم، با داشتن یک بدن سالم امکان‌پذیر می‌شود. پس مراقبت از کلیه‌ها، مراقبت از کل بدن است. غربالگری عملکرد کلیه‌ها را انجام دهید اگر فکر می‌کنید که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های کلیوی قرار دارید، غربالگری عملکرد کلیه‌ها را به‌طور منظم انجام بدهید. بررسی اختلال در عملکرد کلیه‌ها، باید به بخشی از مراقبت‌های همیشگی در افراد مبتلا به بیماری دیابت یا بیماری فشار خون بالا تبدیل شود.